W niniejszym wykazie zostały podane w s z y s t k i e odpusty zupełne, wyliczone w „Enchiridionie Odpustów” z 1999 roku. Dla przejrzystości odpusty zostały wymienione nie w kolejności podanej w dokumencie Penitencjarii Apostolskiej lecz według pewnego praktycznego klucza.
Najpierw zostały wymienione te odpusty, które można zyskiwać c o d z i e n n i e, następnie te, które można otrzymać w c i ą g u r o k u l i t u r g i c z n e g o, z kolei podano te odpusty, które są związane z n a w i e d z e n i e m k o ś c i o ł a lub k a p l i c y, w następnej kolejności te, które można zyskać z okazji obchodzonych r o c z n i c, w końcu te które są związane z udzieleniem b ł o g o s ł a w i e ń s t w a.
I. ODPUSTY, KTÓRE MOŻNA ZYSKIWAĆ C O D Z I E N N I E
1. Za pobożne odmówienie cząstki Różańca Świętego, w sposób ciągły, z rozważaniem tajemnic różańcowych, w kościele albo w kaplicy albo rodzinie albo we wspólnocie zakonnej, we wspólnocie wiernych, zwłaszcza gdy wiele osób gromadzi się w jakimś szlachetnym celu (n. 17 § 1, 1o).
2. Za czytanie Pisma świętego z czcią należną Słowu Bożemu i na sposób lektury duchowej przynajmniej przez pół godziny z tekstu zatwierdzonego przez władzę kościelną (n. 30 § 1). Kto nie może czytać osobiście, wystarczy gdy słucha czytającego nawet przez środki audiowizualne (n. 30 § 2).
3. Za nawiedzenie i adorowanie Najświętszego Sakramentu przez pół godziny (n. 7 § 1, 1o).
4. Za pobożne odprawienie Drogi Krzyżowej - przed stacjami prawnie erygowa-nymi - połączone z rozważaniem Męki i Śmierci Chrystusa - i przechodzeniem od stacji do stacji; w publicznym odprawianiu wystarczy przechodzenie prowadzącego (n. 13, 2o). Prawnie przeszkodzeni mogą przez kwadrans czytać i rozważać Męką Pańską (n. 13, 2o, 1).
5. Za pobożne łączenie się przez pośrednictwo radia czy telewizji z nabożeństwem Drogi Krzyżowej odprawianej przez Ojca Świętego (n. 13, 2o).
6. Za pobożnie odmówienie Koronki do Miłosierdzia Bożego w kościele lub kaplicy wobec Najświętszego Sakramentu publicznie wystawionego lub przechowywanego w tabernakulum. Jeżeli wierny z powodu choroby lub innej słusznej racji nie może wyjść z domu, ale odmówi Koronkę do Miłosierdzia Bożego z ufnością i z pragnieniem miłosierdzia dla siebie oraz gotowością okazania go innym, pod zwykłymi warunkami również zyskuje odpust zupełny (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z dnia 12.01.2002 dotyczy całego terytorium Polski).
II. ODPUSTY, KTÓRE MOŻNA ZYSKIWAĆ W C I Ą G U R O K U
7. W Nowy Rok (1 stycznia): za pobożny udział w śpiewie lub recytacji w kościele lub kaplicy hymnu "O Stworzycielu, Duchu przyjdź" (n. 26 § 1, 1o).
8. W każdy piątek Wielkiego Postu: za odmówienie przed obrazem Jezusa ukrzyżowanego po przyjęciu Komunii świętej modlitwy "Oto ja, o dobry i najsłodszy Jezu" (n. 8 § 1, n. 2o).
9. W okresie Wielkiego Postu: za udział w nabożeństwie „Gorzkich Żali” w jakimkolwiek kościele lub kaplicy na terenie Polski wierny zyskuje odpust zupełny raz w tygodniu w okresie Wielkiego Postu (Pismo Penitencjarii Apostolskiej z dnia 06.02.1968).
10. W Wielki Czwartek: za pobożne odmówienie hymnu "Przed tak wielkim Sakramentem" podczas uroczystej repozycji Najświętszego Sakramentu po Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej (n. 7 § 1, 2o).
11. W Wielki Piątek: za pobożne uczestniczenie w liturgii Wielkiego Piątku połączone z adoracją Krzyża (n. 13, 1o).
12. W Wielką Sobotę: za odnowienie w czasie liturgii Wigilii Paschalnej przyrzeczeń chrzcielnych według formuły zatwierdzonej przez Kościół (n. 28 § 1).
13. W II Niedzielę Wielkanocną,
czyli Miłosierdzia Bożego:
a) udziela się odpustu zupełnego
na zwykłych warunkach (spowiedź
sakramentalna, Komunia
eucharystyczna, modlitwa w
intencjach papieskich) wiernemu,
który w II Niedzielę
Wielkanocną, czyli Miłosierdzia
Bożego, w jakimkolwiek kościele
lub kaplicy, z sercem całkowicie
wolnym od wszelkiego
przywiązania do jakiegokolwiek
grzechu, choćby powszedniego,
weźmie udział w pobożnych
praktykach spełnianych ku czci
Bożego Miłosierdzia albo
przynajmniej odmówi przed
Najświętszym Sakramentem
Eucharystii, wystawionym
publicznie lub ukrytym w
tabernakulum modlitwy „Ojcze
nasz” i „Wierzę”, dodając
pobożne wezwanie do Pana Jezusa
Miłosiernego, np. „Jezu
Miłosierny, ufam Tobie” (Dekret
Penitancjarii Apostolskiej z
dnia 29.06.2002).
b) Ponadto marynarze, którzy
wykonują swoje obowiązki na
niezmierzonych obszarach mórz;
niezliczeni bracia, których
tragedie wojenne, wydarzenia
polityczne, uciążliwe warunki
naturalne i inne podobne
przyczyny zmusiły do opuszczenia
rodzinnej ziemi; chorzy i ich
opiekunowie oraz ci wszyscy,
którzy z uzasadnionej przyczyny
nie mogą opuścić domów lub
wykonują pilnie potrzebne
zadania dla dobra społeczności,
mogą uzyskać odpust zupełny w
Niedzielę Miłosierdzia Bożego,
jeśli wyrzekając się całkowicie
jakiegokolwiek grzechu, jak to
zostało powiedziane powyżej, i z
zamiarem spełnienia - gdy tylko
będzie to możliwe - trzech
zwykłych warunków, odmówią przed
świętym wizerunkiem naszego Pana
Jezusa Miłosiernego modlitwę
„Ojcze nasz” i „Wierzę”, dodając
pobożne wezwanie do Pana Jezusa
Miłosierny, np. „Jezu
Miłosierny, ufam Tobie”. (Dekret
Penitancjarii Apostolskiej z
dnia 29.06.2002).
c) Gdyby nawet to nie było
możliwe, tego samego dnia będą
mogli uzyskać odpust zupełny, ci
którzy duchowo zjednoczą się z
wiernymi, spełniającymi w
zwyczajny sposób przepisane
praktyki w celu otrzymania
odpustu, i ofiarują Miłosiernemu
Bogu modlitwę, a wraz z nią
cierpienia spowodowane chorobą i
trudy swojego życia, podejmując
zarazem postanowienie, że
spełnią oni trzy przepisane
warunki uzyskania odpustu
zupełnego, gdy tylko będzie to
możliwe (Dekret Penitancjarii
Apostolskiej z dnia 29.06.2002).
14. W uroczystość Zesłania Ducha Świętego: za pobożny udział w śpiewie lub recytacji w kościele lub kaplicy hymnu "O, Stworzycielu Duchu, przyjdź" (n. 26 § 1, 1o).
15. W uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej: za udział w uroczystej procesji eucharystycznej prowadzonej w kościele czy poza nim (n. 7 § 1, 3o).
16. W uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa: za publiczne odmówienie aktu wynagrodzenia Najświętszemu Sercu Pana Jezusa "O, Jezu Najsłodszy, które¬mu za miłość bez granic" (n. 3).
17. W uroczystość ŚŚ. Apostołów Piotra i Pawła: za użycie przedmiotu religijnego, (np. krzyżyka, różańca, medalika), poświęconego przez papieża lub biskupa, i odmówienie wyznania wiary zatwierdzonego przez Kościół (n. 14 § 1).
18. W uroczystość Chrystusa Króla: za publiczne odmówienie aktu poświęcenia rodzaju ludzkiego Najświętszemu Sercu Pana Jezusa "O, Jezu Najsłodszy, Odkupicielu rodzaju ludzkiego " (n. 2).
19. W Stary Rok (31 grudnia): za pobożny udział w śpiewie lub recytacji w kościele lub kaplicy hymnu „Ciebie Boga wysławiamy " w celu okazania wdzięczności za łaski minionego roku. (n. 26 § 1, 2o).
20. W dniu Pierwszej Komunii Świętej: za przystąpienie do Pierwszej Komunii świętej lub pobożny udział w uroczystości pierwszokomunijnej (n. 8 § 1, 1o).
21. W dniu Prymicji kapłańskich: Prymicjant zyskuje odpust zupełny za celebrowanie Mszy świętej prymicyjnej z ludem w wyznaczonym dniu (n. 27 § 1, 1o) i wierny za uczestniczenie w takiej Mszy świętej prymicyjnej (n. 27 § 1, 2o) .
22. W dniu zakończenia Kongresu Eucharystycznego: za pobożny udział w uroczystym zakończeniu Kongresu Eucharystycznego (n. 7 § 1, 4o).
23. W czasie Misji parafialnych: Za udział w kilku kazaniach misyjnych, łącznie z udziałem w uroczystym zakoń¬czeniu misji (n. 16 § 1).
24. Za udział w ćwiczeniach duchowych trwających przynajmniej pełne trzy dni (n. 10 § 1).
25. W tygodniu modlitw o jedność chrześcijan: za podjęcie jakichś funkcji w tygodniu modlitw o jedność chrześcijan oraz za wzięcie udziału w zakończeniu tygodnia modlitw o jedność chrześcijan (n. 11 § 1).
26. Za pobożny udział w modlitwie różańcowej prowadzonej przez papieża i transmitowanej przez radio lub telewizję (n. 17 § 1, 2o).
27. Za pobożne odmówienie hymnu Akathistos lub Oficjum Paraclisis - w kościele albo w kaplicy, albo w rodzinie, we wspólnocie zakonnej, we wspólnocie wiernych, zwłaszcza gdy wiele osób gromadzi się w jakimś szlachetnym celu, przy czym wystarczy odmówić pewną część hymnu Akathistos bez przerywania zgodnie z prawomocnym zwyczajem. (n. 23 § 1).
28. Odpust zupełny uzyskują członkowie rodziny, którzy po raz pierwszy poświęcają się Najświętszemu Sercu Jezusowemu lub Świętej Rodzinie podczas specjalnego obrzędu - jeżeli to możliwe - z udziałem kapłana lub diakona i pobożnie odmówią modlitwę zaaprobowaną przez Kościół przed wizerunkiem Najświętszego Serca Pana Jezusa lub Świętej Rodziny (n. 1).
29. Kto pobożnie uczestniczy każdego dnia w nabożeństwach ustanowionych dla osiągnięcia celów religijnych (np. w tygodniu modlitw o powołania kapłańskie i zakonne, w tygodniu misyjnym, w tygodniu modlitw za młodzież, w dniu chorych) uzyskuje odpust zupełny (n. 5).
30. W czasie wizytacji kanonicznej: jednorazowo odpust zupełny za udział w Liturgii świętej, której przewodniczy wizytator (n. 32).
III. ODPUSTY
ZYSKIWANE Z A N A W I E D Z E
N I E K O Ś C I O Ł A lub K
A P L I C Y
Podczas nawiedzenia kościoła lub
kaplicy w k a ż d y m w y p
a d k u należy pobożnie odmówić
„O j c z e n a s z” i „W i e
r z ę” (N. 19). Jeżeli
nawiedzenie przepisane jest w
określonym dniu, wówczas można
to uczynić od południa dnia
poprzedniego do północy
oznaczonego dnia (N. 14).
31. Za nawiedzenie kościoła
parafialnego:
a) w uroczystość tytułu
kościoła parafialnego (n. 33 §
1, 5oa)
b) 2 sierpnia (odpust
Porcjunkuli) (n. 33 § 1, 5ob)
32. Za nawiedzenie kościoła lub kaplicy w dniu Wspomnienia Wszystkich Wiernych Zmarłych (2 listopada). Za zgodą Ordynariusza odpust ten może być przeniesiony na niedzielę poprzednią lub następną lub na uroczystość Wszystkich Świętych. (n. 29 § 1, 2o). Odpust ten można ofiarować tylko za zmarłych.
33. Za pobożne nawiedzenie cmentarza w dniach 1-8 listopada połączone z modlitwą choćby myślą za zmarłych. (29 § 1, 1o).Odpust ten można ofiarować tylko za zmarłych.
34. Za pobożne nawiedzenie kościoła lub ołtarza w dniu jego poświęcenia (dedykacji) (n. 33 § 1, 6o).
35. Za nawiedzenie kościoła lub kaplicy Instytutów życia konsekrowanego i Stowarzyszeń życia apostolskiego w dniu poświęconym ich założycielowi (n. 33 § 1, 7o).
36. Za pobożne nawiedzenie kościołów lub kaplic, w których obchodzone są uroczystości ku czci nowych Świętych lub Błogosławionych w ciągu roku, celem pogłębienia czci i pobożności wobec nich, wierny uzyskuje jednorazowo odpust zupełny.
37. Za pobożne nawiedzenie kościoła, w którym odbywa się synod diecezjalny można uzyskać jednorazowo odpust zupełny (n. 31).
38. Za nawiedzenie kościoła
katedralnego (n. 33 § 1, 3oa-e):
a) w uroczystość ŚŚ.
Apostołów Piotra i Pawła (29
czerwca)
b) w uroczystość tytułu
kościoła katedralnego
c) w święto Katedry św.
Piotra Ap. (22 lutego)
d) w dniu poświęcenia
archibazyliki Najświętszego
Zbawiciela (czyli bazyliki na
Lateranie) (9 listopada)
e) w dniu 2 sierpnia (odpust
Porcjunkuli)
39. Za nawiedzenie sanktuarium
diecezjalnego lub narodowego
lub międzynarodowego
ustanowionego przez kompetentną
władzę (n. 33 § 1, 4oa-c):
a) w uroczystość tytułu tego
sanktuarium
b) raz w roku w dniu
wybranym przez wiernego
c) ilekroć wierny bierze
udział w zbiorowej pielgrzymce
40. Za nawiedzenie bazyliki
mniejszej (n. 33 § 1, 2oa-d):
a) w uroczystość ŚŚ.
Apostołów Piotra i Pawła (29
czerwca)
b) w uroczystość tytułu
bazyliki mniejszej
c) 2 sierpnia (odpust
Porcjunkuli)
d) raz w roku w dniu wybranym
przez wiernego
41. Za nawiedzenie jednej z czterech bazylik patriarchalnych w Rzymie w czasie pielgrzymki zbiorowej, lub jeśli indywidualnie to ze wzbudzeniem aktu synowskiego poddania papieżowi (n. 33 § 1, 2o).
42. Za nawiedzenie kościoła stacyjnego w Rzymie połączonego z pobożnym udziałem w nabożeństwie stacyjnym (n. 33, § 2).
IV. ODPUSTY, KTÓRE MOŻNA ZYSKIWAĆ W R O C Z N I C E
43. W rocznicę swojego chrztu: za odmówienie przyrzeczeń chrzcielnych według formuły zatwierdzonej przez Kościół (n. 28 § 1).
44. W jubileusz 25-lecia, 50-lecia, 60-lecia i 70-lecia kapłaństwa: za odnowienie wobec Boga postanowienia wiernego wypełniania obowiązków swego powołania (n. 27, § 2, 1o) oraz wierni za pobożny udział w uroczystej Mszy świętej jubileuszowej (n. 27 § 2, 3o).
45. W jubileusz 25-lecia, 40-lecia i 50-lecia święceń biskupich: za odnowienie wobec Boga postanowienia wiernego wypełniania obowiązków swego stanu (n. 27 § 2, 2o) oraz wierni za pobożny udział w uroczystej Mszy świętej jubileuszowej (n. 27, § 2, 3o).
V. ODPUSTY POŁĄCZONE Z B Ł O G O S Ł A W I E Ń S T W E M
46. Za pobożne przyjęcie błogosławieństwa papieskiego udzielonego przez Ojca Świętego „urbi et orbi” choćby przez radio lub telewizję, byleby wierny uważnie śledził sam ryt błogosławieństwa (n. 4).
47. Za pobożne przyjęcie błogosławieństwa pasterskiego udzielonego przez biskupa diecezjalnego swoim wiernym (n. 4). Biskup diecezjalny ma władzę udzielania błogosławieństwa papieskiego z odpustem zupełnym, według przepisanej formuły, trzy razy w roku, w święta uroczyste przez siebie określone (N. 7, 2o).
48. Kapłan, który udziela
sakramentów świętych wiernemu
zagrożonemu śmiercią, powinien
mu udzielić błogosławieństwa
apostolskiego z odpustem
zupełnym (n. 12, § 1).
Jeżeli nie ma kapłana, który by
w godzinę śmierci udzielił
sakramentów i błogosławieństwa
papieskiego obdarzonego odpustem
zupełnym, Kościół udziela
wiernemu należycie usposobionemu
odpustu zupełnego "o ile wierny
za życia miał zwyczaj stale
odmawiania jakichkolwiek
modlitw". W tym wypadku Kościół
uzupełnia trzy warunki uzyskania
odpustu zupełnego (n. 12 § 2).
Przy uzyskaniu tego odpustu
chwalebną rzeczą jest posłużenie
się krucyfiksem lub krzyżem (n.
12, § 3). Odpust w godzinę
śmierci wierny może uzyskać,
chociażby w tym dniu już zyskał
odpust zupełny (n. 12 § 4).
NIEKTÓRE PRZEPISY
DOTYCZĄCE ZYSKIWANIA ODPUSTÓW
(Enchiridion
Indulgentiarum, editio quarta,
1999, NN. 1-26, pp. 21-28)
1. Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, zgładzone już co do winy, którego dostępuje wierny odpowiednio usposobiony i pod pewnymi, określonymi warunkami, za pośrednictwem Kościoła, który jako szafarz owoców odkupienia rozdaje i prawomocnie przydziela ze skarbca zasług Chrystusa i świętych.
2. Odpust może uzyskać tylko ochrzczony, wolny od ekskomuniki, będący w stanie łaski uświęcającej przynajmniej pod koniec wypełniania przepisanych czynności. Aby zaś podmiot zdolny do uzyskania odpustów rzeczywiście je uzyskał, powinien mieć przynajmniej ogólną intencję zyskania odpustu oraz wypełnić w określonym czasie i we właściwy sposób nakazane czynności, zgodnie z brzmieniem udzielenia.
3. Do uzyskania odpustu
zupełnego wymagane są:
a. wykonanie czynu (dzieła)
obdarzonego odpustem,
b. spełnienie trzech warunków:
Spowiedź sakramentalna, Komunia
eucharystyczna, modlitwa w
intencjach Ojca świętego. Po
jednej spowiedzi sakramentalnej
można uzyskać wiele odpustów
zupełnych. Natomiast po jednej
Komunii eucharystycznej i po
jednej modlitwie w intencjach
Ojca Świętego zyskuje się tylko
jeden odpust zupełny. Te trzy
warunki można spełnić wiele dni
przed lub po wypełnieniu czynu
odpustowego. Wypada jednak, by
Komunia eucharystyczna i
modlitwa w intencjach Ojca
Świętego spełnione były w dniu
odpustu. Modlitwą w intencjach
Ojca Świętego może być recytacja
„Ojcze nasz” i „Zdrowaś”.
c. wykluczenie przywiązania do
wszelkiego grzechu nawet
lekkiego.
4. Każdy wierny może zyskiwać odpusty czy to cząstkowe, czy zupełne albo dla siebie, albo ofiarowywać za zmarłych na sposób wstawiennictwa.
5. Odpust jest częściowy albo zupełny, zależnie od tego, czy uwalnia od kary doczesnej należnej za grzechy w części lub całości.
6. Odpust zupełny można uzyskać tylko jeden raz w ciągu dnia. Drugi raz można uzyskać odpust zupełny tego samego dnia w godzinę śmierci.
7. Ilekroć do zyskania odpustu przepisane jest nawiedzenie kościoła lub kaplicy, wówczas należy tam odmówić pobożnie modlitwę „Ojcze nasz" i Wierzę w Boga".
8. Osobom, które są prawnie przeszkodzone i dlatego nie są w stanie spełnić tego, co jest nakazane do uzyskania odpustu, spowiednicy mogą dokonać zamiany zarówno przepisanego czynu (dzieła) odpustowego jak i warunków zwykłych.
9. Oprócz najwyższej władzy kościelnej, tylko ci mogą udzielać odpustów, którym tę władzę przyznaje prawo albo udziela jej Biskup Rzymski. Żadna władza, poza Biskupem Rzymskim, nie może przekazywać innym władzy udzielania odpustów, chyba że zostało to jej wyraźnie przyznane przez Stolicę Apostolską.
Ks.
Edward Gabryel, “Wykaz odpustów
zupełnych według Enchiridion
Indulgentiarum. Normae et
Concessiones,quarta editio,
Libreria Editrice Vaticana
1999”, http://www.diecezja.tarnow.pl/gazety/curenda/archiwum/1-03/_opracowania-02.htm